Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı (Özet)

Kavalalı Mehmet Ali Paşa İsyanı

Nedenleri:

· M. Ali Paşa’nın Mora’daki askerlerini habersizce çekmesi
· M. Ali Paşa’nın Mora valiliği yerine Suriye ve Akka valiliğini istemesi
· Kavalı Mehmet Ali Paşa’nın Osmanlı-Rus savaşında; Osmanlı Devletine yardım etmemesi

Kütahya Antlaşması (1833)

Nedenleri

· M. Ali Paşa’nın Osmanlı Ordusunu yenerek Adana’ya girmesi. Ardından bir Osmanlı Ordusunu da Konya’da yenmesiyle kendisine İstanbul yollarının açılması
· 2- ll. Mahmut’un Rusya’dan yardım istemesi üzerine Rus donanmasının İstanbul’a gelmesi

UYARI: Rusya’nın İstanbul’a gelmesi; Mısır sorununu uluslararası bir mesele haline getirdi.

· Rusya’nın Osmanlı Devleti üzerinde nufuz sahibi olmasını istemeyen İngiltere ve Fransa’nın araya girmesi nedeniyle; Osmanlı Devleti ile M.Ali Paşa arasında; İngiltere ve Fransa’nın baskısıyla Kütahya antlaşması yapıldı.

Antlaşmanın Maddeleri

· Mehmet Ali Paşa’ya Mısır ve Girit valiliğinin yanında Suriye valiliği de verildi.
· M. Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’ya Cidde valiliğinin yanında Adana valiliği de verildi.

Sonuçları:

· İki taraf da bu antlaşmadan memnun olmadığından yeniden savaş hazırlıklarına giriştiler.
· Osmanlı Devleti; Kavalalı Mehmet Ali Pasa’nın ikinci bir isyanı durumunda İngiltere ve Fransa’nın yardımlarına güvenmediğinden Rusya ile Hünkar İskelesi antlaşmasını yaptı.

Hünkar İskelesi Antlaşması (1833)

Antlaşma’nın Maddeleri

· Osmanlı Devleti ve Rusya, savaş zamanlarında birbirlerine yardım edecekler
· Osmanlı Devletine herhangi bir saldırı olursa Rusya, Osmanlı Devletine yardım edecek. Ancak, Rusların masraflarını Osmanlı Devleti ödeyecek

UYARI: Rusya; Osmanlı Devletini himayesine böylece aldı.

· Rusya’ya bir saldırı olursa, Osmanlı Devleti sadece boğazları kapatacak. (Asker ve Donanma göndermeyecek)

UYARI: Ruslar’ın Boğazlar üzerinde yeni haklar elde etmesini ve boğazlar sorununun doğmasına neden oldu. Rusya’nın Karadeniz’deki güvenini artırdı.

· Antlaşma sekiz yıl sürecek

Önemi:

· Osmanlı Devleti’nin boğazlar üzerindeki egemenlik hakkını kullanarak imzaladığı son antlaşmadır. Bundan böyle boğazlar sorunu uluslararası konferanslarda çözülecek
· İngiltere ve Fransa’nın çıkarlarını tehlikeye düşürdü.

LONDRA KONFERANSI (SÖZLEŞMESİ) (1840)

Nedenleri:

· Osmanlı Devleti’nin Rusya ile Hünkar İskelesi antlaşmasını imzalamasının Avrupalı devletleri rahatsız etmesi.
· Avrupalılar, Mısır sorununu Osmanlı Devleti’nin bir iç sorunu olmaktan çıkarıp bir Avrupa sorunu haline getirmesi.
· Kavalı M. Ali Paşa’nın yeniden isyan ederek Osmanlı Ordusunu Nizip’te yenmesini Avrupalılar’ın fırsat bilmesi.
· Osmanlı Devleti 1838’de İngiltere’ye yeni ticari ayrıcalıklar tanıyarak desteğini almaya çalıştı. (Baltalimanı antlaşması)
· İngiltere, Avusturya, Rusya, Prusya ve Osmanlı Devleti’nin katılmasıyla Londra’da bir konferans düzenlendi.

Londra Antlaşması’nın Maddeleri

· Mısır, Valiliği Kavalalı Mehmet Ali Paşa’ya bırakıldı.
· Osmanlı Devleti’nin imzaladığı antlaşmalar Mısır için de geçerli olacaktı.
· Suriye, Girit ve Adana Osmanlı Devletine bırakıldı.
· Mısır, Osmanlı Devletine vergi verecek ve Osmanlı donanmasını geri iade edecek

Sonuçları:

· Mısır’ı destekleyen Fransa bu konferansa katılmadı.
· Kavalalı Mehmet Ali Paşa bu antlaşmayı kabul etmedi.
· Osmanlı ve İngiliz donanması Suriye ve Mısır kıyılarını abluka altına aldı. Akka kalesi Mısır’dan alındı. Mehmet Ali Paşa, Londra antlaşmasını kabul etmek zorunda kaldı. Böylece Mısır sorunu çözüldü.
· Mısır; içişlerinde serbest, dış işlerinde Osmanlı Devletine bağlı imtiyazlı bir eyalet haline geldi.
· Bu isyan sırasında, Tanzimant fermanı ilan edildi. (1839)
· Osmanlı Devleti’nin bir valisine söz geçiremediği ortaya çıktı.