Mudanya Mütarekesi (11 EKİM 1922)

MUDANYA MÜTAREKESİ (11 EKİM 1922)
Mütarekeye Ortam Hazırlayan Faktörler:
a. Yunanlıların Türk ordusu karşısında yenilmesi
b. İngiltere’nin yeni bir savaş olasılığı karşısında yalnız kalması
c. Fransa ve İtalya’nın Anadolu’dan kuvvetlerini çekmiş olması
d. İngiliz dominyon (sömürge) halklarının yeni bir savaşa karşı tepkileri
e. Mustafa Kemal’in diplomatik çabaları

UYARI:
Mustafa Kemal boğazlar yüzünden çıkabilecek olası bir savaşta, Sovyet Rusya ‘nın da işe
karışacağını özellikle ilgili devletlere bildirmiştir.

Örnek: Aşağıdakilerden hangisi, Mudanya Ateşkes Antlaşmasına ortam hazırlayan nedenlerden biri değildir?
A) Yunanistan’ın Türk ordusu karşısında yenilmesi
B) İngiltere Hükümetinin Türkiye ile yeni bir savaş olasılığı karşısında yalnız kalması
C) İngiltere dominyonlarının savaştan bıkması
D) Mustafa Kemal’in diplomatik çabaları
E) Fransa ve İtalya’nın Türklere karşı yeniden savaşa gireceği düşüncesi

Çözüm: Mudanya Mütarekesi, Büyük Taarruz sonucunda düzenlenmiştir. 11 Ekim 1922ye gelindiğinde İngiltere’nin Fransa ve İtalya ile görüş ayrılıkları mevcuttu. İtalya ve Fransa Anadolu’dan kuvvetlerini çekmişti. İngiliz sömürgelerindeki halklar yeni bir savaşın ceremesini çekmek istemiyordu. Mustafa Kemal, Boğazlar sorunu konusunda gerekirse Rusya ile birlikte hareket edileceğini İngiltere’ye bildirmişti. Fransa ve İtalya’nın Türklere karşı yeniden savaşa girme durumu yoktu. Bu durumda A, B, C ve D seçenekleri elenir.
Yanıt; E

-- Başkomutan Mustafa Kemal, Türkiye’yi Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa’nın temsil etmesini istedi. (İsmet Paşa’nın İnönü Savaşlarındaki askeri başarısı Mudanya’ya temsilci
olarak gönderilmesinde etkili olmuştur.)
--Konferansta İngiltere’nin yanı sıra Fransa ve İtalya delegasyonu yer aldı. Mudanya Mütarekesi, Büyük Taarruz sonucunda düzenlediği halde savaşta yenilen Yunanistan’ın temsilcisi görüşmelere katılmamıştır.
--TBMM ateşkes görüşmelerinde Misak-ı Milli tezini gündeme getirdi.
--Konferansın konuları arasında en önemlileri Doğu Trakya’nın Türklere teslimi, boğazlar ile İstanbul’un ne olacağı idi.
--Sonuçta Türkiye ile yeni bir savaşı göze alamayan İngiltere, Mudanya Ateşkesi’ni imzalamak zorunda kaldı (11 Ekim 1922). Görüşmelere katılmayan Yunanistan’ı İngiltere temsil
--Yunanistan, daha sonra mütarekeyi onayladığını açıklamıştır.

Hükümleri:
1. Yunanlılar Doğu Trakya’yı boşaltacak, bu tarihten sonraki 15 gün içinde ilgili bölgeler TBMM Hükümeti’ne bırakılacaktır.
YORUM: Böylece Doğu Trakya savaşılmadan kurtarılmış oluyordu.
2.İstanbul ve çevresinde Türk yönetimi kurulacak ve TBMM Hükümeti temsilcisi İstanbul’a gelecektir.
YORUM: Osmanlı Devleti’nin başkentinin yönetimi kalıcı bir antlaşmaya (Lozan’a) kadar TBMM Hükümetine verilmesi, İtilaf Devletleri’nin de Osmanlı Devleti’nin hukuken sona erdiğini kabul ettiklerini gösterir.
3. Kalıcı bir barışa kadar Türk Ordusu Çanakkale ve Kocaeli Yarımadası’nda kalacaktı. Yalnız Doğu Trakya’ya 8000 asker gönderilebilecektir.
4. İtilaf Devletleri’nin kuvvetleri kalıcı bir antlaşmaya kadar İstanbul’da kalacaktır.
5. Boğazların durumu kalıcı bir antlaşmada belirlenecektir.

Mudanya Ateşkes Antlaşması’yla;
• Türk-Yunan savaşı kesin olarak sona erdi (Bu aynı zamanda Türk Kurtuluş Savaşının da sona ermesi demektir).
• Yeni Türk Devleti yenilmiş bir devlet konumundan çıktı, diğer devletlerle eşit konuma geldi.
• Doğu Trakya, İstanbul, boğazlar ve çevresi savaşsız kurtarıldı.
• İstanbul’un yönetimi TBMM Hükümetine bırakıldı. Bu durum Osmanlı Devletinin hukuken sona ereceğini gösterir.
• İngiltere ve Yunanistan’da hükümetler düşmüştür.