Osmanlı Devletinin Kuruluş Devri (1299-1453)

Osmanlı Devletinin Kuruluş Devri (1299-1453)
* Kururluş Devri Hükümdarları:
I.Osman,
Orhan Bey,
I.Murat,
I.Bayezid(Yıldırım),
I.Mehmet(Çelebi),
II.Murat,
II.Mehmet(Fatih)'in ilk iki yılı

* Kayı Boyu:
Osmanlılar oğuzların Bozok kolunun Kayı boyuna mensuptular. Kayılar Malazgirt Zaferi'nin ardından
Anadolu'ya gelmisler, Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat tarafından kendilerine yurtluk olarakverilen Ankara yakınlarındaki KARACADAĞ yöresine yerlesmislerdir. Burada bir süre kalan Kayılar Ertuğrul Gazi yönetiminde Söğüt ve Domaniç yöresine yerlesmislerdir.

OSMAN BEY DÖNEMİ (1281-1324)

ÖNEMLİ OLAYLAR:
-Karacahisarı Bizanstan almıs, uc beyliğine atanmıstır.
-Bilecik, inegöl, Yarhisar ve Yenisehri alarak, İzmite yaklastı.
-Bizans Tekfurlarını KOYUNHİSAR savasında yendi.
Koyunhisar savasının sebebi:
Osmanlıların İzmit'e yaklasmalarından korkuya kapılan Bizans Tekfurlarını anlasarak Osmanlılar üzerine yürümesi.
Sonuçları ve Önemi:
Bu savası Osmanlılar kazandı.Böylece Bursa'nın kuzeyi hariç üç tarafıOsmanlı topraklarıyla çevrildi. Mudanya fethedilmis, Bursa kusatılmıstır.

* Osman Bey Hakkında:
Ertuğrul Gazi'nin ölümünden sonra beyliğin basına geçmis, 1320 den itibaren rahatsızlığı sebebiyle askeri harekatın basına oğlu Orhan Beyi geçirmisti. Seyh Edebalinin kızıyla evlenmis, ahilerin desteğini kazanmıstır. Türbesi Bursa'da GÜMÜSLÜ KÜMBET'dedir.

ORHAN BEY DÖNEMİ :(1324-1362)

ÖNEMLİ OLAYLAR:
Bursa'nın alındı (1326) Maltepe (Palekanon) Savası (1329) yapıldı. İznik ve Kocaeli fethedildi. Karesioğulları Beyliği Osmanlılara katıldı.
Rumeli'ye geçildi Bursa'nın fethi: Osman Gazi döneminde baslayan kusatma, tekfurun sehri teslimiyle son buldu.(1326) Maltepe (Palekanon) Savası (1329):
Sebep: Osmanlıların Kocaeli Yarımadasındaki fetihleri ve İznik'i kusatmaları
Savas: Bizans imparatoru III.Andreanikos ile Osmanlı hükümdarı Orhan Bey arasında yapıldı (1329)
Sonuçları ve Önemi:
Savas Osmanlıların zaferiyle sonuçlandı. O güne kadar dikkat çekmeyen Osmanlılar ön plana çıktı. İznik ve Kocaeli'nin Fethi: Maltepe savasından sonra İznik fethedildi, Kocaeli yarımadasının fethi büyük ölçüde tamamlandı. Karesioğulları Beyliğinin Alınması: Karesi Bey'in ölümüyle, oğulları arasındaki
taht kavgasından yararlanan Orhan Bey bu beyliği Osmanlı sınırlarına kattı.
Önemi:-Osmanlılar karesi topraklarına sahip olarak, Marmara kıyılarına ve Çanakkale boğazına ulastılar.
-Osmanlılar Karesi Donanmasına sahip oldular.
-Hacı İlbey, Evrenus Bey, Ece Halil gibi değerli Karesi komutanları Osmanlı hizmetine girdiler.
-Osmanlılar Rumeli'ye geçmeyi düsünmeye basladılar.

* Rumeli'ye Geçis:
* Rumeli'ye Geçisi Kolaylastıran Sebepler:
-Osmanlıların Karesi topraklarına ve Donanmasına sahip olması.
-Osmanlıların Hırıstiyanlara ait topraklara sahip olma ideali (Gaza).
-Türkmenlere Yurt bulma ihtiyacı.
-Bizans'ın Balkan milletlerine karsı Orhan Beyden yardım istemesi.
OLAY: Bizans İmparatoru Kantakuzen Edirne'yi kusatan Sırp ve Bulgarlara karsı Orhan Bey'den yardım istedi. Orhan Bey bunun üzerine oğlu Süleyman Pasa'yı yardıma gönderdi. Edirne'yi kusatan Sırp ve Bulgarları yenen Süleyman Pasa'nın yardımlarına karsılık Bizans Gelibolu Yarımadası'ndaki ÇİMPE kalesini Osmanlılara verdi.(1353)
NOT: Çimpe kalesi Osmanlıların Balkanlardaki fetihleri için önemli bir üs olmustur.
* Orhan Bey Döneminde Rumelideki Gelişmeler:
Orhan bey'in oğlu Süleyman Pasa Gelibolu'yu ele geçirerek Kesan, Malkara, Tekirdağ, Çorlu ve
Lüleburgaz'ı fethetmistir.

* Orhan By Devrinde Ordudaki Gelişmeler:-Geçici divan teskilatı kuruldu.
-YAYA ve MÜSELLEM adıyla ilk düzenli ordular olusturuldu.
-İznik'de ilk Osmanlı Medresesi kuruldu.

* Osmanlıların Rumelideki İskan Siyasetinin Özellikleri:
Yeni fethedilen yerlere öncelikle göçebe Türkler yerlestirilir, böylece bunların yerlesik hayata geçmeleri sağlanırdı. Fethedilen yerdeki yerli halktan ayaklanma çıkarma ihtimali olanlar baska yerlere iskan edilirlerdi. Göçmenler iskan yerine yakın yerden alınırlardı. Böylece halkın yeni yere uyumu daha kolay olurdu. İskan edilenlere ihtiyacı olan malzeme verilir ve bir süre vergi alınmazdı.

I. MURAT DÖNEMİ (1362-1389) :

Orhan Bey'in ölümüyle yerine oğlu I.Murat (Hüdavendigar) geçti.

* I. Murat Döneminde Anadoludaki Gelişmeler:
Ankara Karamanoğullarından geri alındı. Oğlu Yıldırım Bayezıd'ı Germiyan Beyi'nin kızıyla evlendirerek onlardan Kütahya, Tavsanlı, Simav ve dolayları çehiz olarak alındı. Hamitoğullarından Eğridir ve çevresi satın alındı. Karaman Beyi Alaaddin Ali Beyle kızını evlendirerek dostluk kurmaya çalıstı. Ancak Karamanoğullarının düsmanca tavırlarını sürdürmeleri üzerine harekete geçerek, Karamanoğullarını yendi. Alaaddin Ali Bey'i affederek barıs yaptı.

* I. Murat Döneminde Balkanlarda Gelişmeler:
Edirne(1362) ve Filibe'nin Fethi, Sırpsındığı Savası (1364) Çirmen Savası (1371) Sırplarla yapılan bu savası Osmanlılar kazandı.) I. Kosova Savası (1389)

* Edirne ve Filibe'nin Fethi:
I. Murat'ın ilk hedefi Edirne olmustur. Lala Sahin Pasa komutasındaki Osmanlı Ordusu 1362 yılında Edirne'yi fethetmistir. Ardından Filibe alınmıstır.
NOT: Edirne'nin Fethinin Önemi: Sırp ve Bulgarların Bizansla bağlantısı kesildi.

* Sırpsındığı Savaşı (1364):
Sebep: Edirne ve Filibe'nin Osmanlıların eline geçmesi Sırp ve Bulgarları rahatsız etmis, bunların papaya basvurmaları üzerine Balkan Devletlerinden olusan (Sırp, Bulgar, Macar, Eflak-Boğdan ve Bosnalılar) bir Haçlı ordusu kurulmustur. Savas: Haçlı Ordusunu HACI İLBEY komutasındaki bir akıncı birliği ani bir baskın
sonucu yok etmistir.
Önemi: Bu zaferle Balkan Devletleri üzerindeki Macarların etkisi kırılmıs, Türklerin Balkanlardaki
ilerlemeleri hız kazanmıstır. Zaferden sonra Edirne baskent yapılmıstır.

* I. Kosova Savaşı (1389):
Sebep: Osmanlıların Balkanlarda ilerleyisini durdurmak için Sırp Kralı LAZAR'ın öncülüğünde Haçlı
Ordusunun kurulması.
Sonuç: I. Murat komutasındaki Osmanlı Ordusunun zaferiyle sonuçlandı. I. Murat sehit oldu, yerin
oğlu Yıldırım Bayezıd geçti.

* I. Murat Döneminde Devlet Teşkilatındadaki Gelişmeler:
Divan teskilatı sistemli ve sürekli hale getirildi. Kapıkulu Ocakları kuruldu.

YILDIRIM BAYEZIT DÖNEMİ (1389-1402):

ÖNEMLİ OLAYLAR: Niğbolu Savası(1396), Anadolu'da Türk Birliğinin Sağlanması, İstanbul Kusatmaları,
Ankara Savası (1402)
Niğbolu Svaşı (1396)
Sebepleri:
a)Kusatma altında bulunan Bizans'ın Avrupa'dan yardım istemesi,
b)Macarlar'ın Osmanlıların Balkanlar'daki ilerleyisi karsısında papadan yardım istemesi.
Savas : Avrupa Devletlerinin ordularından olusan (Macar, Fransız, Alman, İngiliz,Polonya, Venedik ve diğerleri)Haçlı ordusunun Niğbolu kalesini kusatması üzerine, Yıldırım Bayezid İstanbul kusatmasını kaldırarak, Niğbolu önlerinde Haçlı ordusunu yendi.
Önemi :
a)Bu zaferden sonra bulgaristan tamamen Türk topraklarına katıldı.
b)Bu zafer Anadolu Türk Birliğinin sağlanmasında da etkili oldu.
c)Mısır'daki halife Yıldırım'a "Rum Diyarının Sultanı" ünvanını verdi.

* Anadoluda Türk Birliğinin Kurulması:
Hatırlanacağı gibi anadolu'da Türk birliğinin sağlama çabaları Orhan Bey zamanında baslatılmıs, bu
dönemde Karesi beyliği Osmanlılara bağlanmıs, Ankara Ahilerden alınarak Osmanlı topraklarına katılmıstı. I. Murat devrinde beyliklerle akrabalık yoluyla dostluk kurulmaya çalısılmıs, Germiyanoğullarından çehiz olarak bazı topraklar alınmıs, Karaman Bey'i akrabalığa rağmen düsmanca davranıslarını sürdürünce üzerine sefer düzenlenmis, yine Hamitoğullarından para karsılığı bazı topraklar satın alınmıstı. YILDIRIM BAYEZID Anadolu birliğini sağlamak için iki sefer düzenledi.
Bu seferler sonucunda:
a)Batı Anadolu'daki beyliklerden Germiyan, Aydın,Saruhan, Mentese ve Hamitoğullarına son verildi.
b)Candaroğullarına son verildi.
c)Kadı Burhanettin Beyliği (Eretna devleti) ile yapılan KIRKDİLİM savasında Osmanlı kuvvetleri yenildi. Sehzade Ertuğrul sehit oldu. Kadı Burhaneddin'in Akkoyunlu Devletiyle yaptığı savasta ölmesi üzerine bu beyliğin toprakları da Osmanlılara katıldı.
d)1401 yılında Karamanoğullarına son verildi.
e)Dulkadir oğulları Beyliği Osmanlılara bağlandı.

* İstanbul Kuşatmaları:Yıldırım Bayezıd 1291-1400 yılları arasında İstanbul'u 4 kez kusatmıs, bu kusatmalar sırasında Bizans'a Karadenizden gelecek yardımı engellemek için boğazın Anadolu yakasına Anadolu Hisarını(Güzelcehisar) yaptırdı.
Bu kusatmaların basarısız olma sebepleri:
a)Karamanoğullarının problem çıkarması
b)Haçlı Saldırıları (Niğbolu)
c)Timur tehlikesi

* Osmanlı-Bizans Antlaşması:
Yıldırım Timur tehlikesinin belirmesi üzerine Bizans ile anlasma imzalayarak 4. kusatmayı kaldırdı. Bu antlasmaya göre:
a)İstanbul'da Türk mahallesi kurulacak ve bir cami yapılacak.
b)Türkler ticaret amacıyla serbestçe İstanbul'a girebilecek.
c)İstanbul'da Türklerin davalarına bakmak için kadı bulunacak.
d)Bizans Osmanlı Devletine vergi verecek.

* Ankara Savaşı (1402):
15. yüzyıl baslarında Osmanlılar doğuda Memlük ve Timur Devletiyle komsu olmuslardı. Timur Çağatay
Hanlığına son vererek büyük bir devlet kurmus, Altınorda devletinin parçalanmasına yol açmıs, İran,Irak ve kuzey Hindistan'ı topraklarına katıp, 1400 yılından itibaren Osmanlı topraklarına saldırmaya baslamıstı.

* Ankara Savaşının Sebepleri:
a)Yıldırım tarafından toprakları alınan Anadolu Beylerinin Timur'a sığınarak, onu kıskırtmaları.
b)Timur tarafından toprakları alınan Irak hükümdarı Celayiroğlu Ahmet ve Karakoyunlu hükümdarı Kara Yülük Osman'ın Yıldırım'a sığınmaları
c)Timur'un Çin'e yapacağı sefer öncesinde arkasında güçlü bir devlet bırakmak istemeyisi.
d)Timur'un Osmanlı'dan kabul edilemez istekleri.
NOT: Timur Yıldırım Bayezıt'dan Anadolu Beylerinin topraklarını iade etmesini, Celayiroğlu Ahmet ve Kara Yülük Osman'ın kendisine teslim edilmesini, Osmanlı Devletinin kendisine bağlılığını bildirmesini istemisti.
SAVAS: İki ordu arasında savas, Ankara'da Çubuk ovasında yapıldı. KARATATARLAR'ın ve Anadolu
beylikleri askerlerinin saf değistirmesi Osmanlı ordusunun savası kaybetmesine ve Yıldırım Bayezıt'ın esir düsmesine neden oldu.
SONUÇLARI:
-İlk ve son kez bir Osmanlı padisahı savasta esir düstü.
-Osmanlı Devleti 11 yıl sürecek Fetret devrine girdi.
-Anadolu Türk birliği yeniden bozuldu, beylikler yeniden kuruldu. (Karesi ve Kadı Burhaneddin beylikleri hariç)
-Balkanlar'da Osmanlı ilerleyisi bir süre durdu, hatta bazı topraklar kaybedildi.
-Bizans'ın alınması 50 yıl gecikti.

* Fetret Devri (1402-1413)
Timur'un asıl amacı kendisine rakip olabilecek büyük bir Osmanlı Devleti'nin olusmasını engellemekti. Bu nedenle savası kazandıktan sonra Anadolu Beylerinin topraklarını geri vererek, Anadolu Türk birliğini parçaladı. Osmanlı ülkesini Yıldırım'ın oğullarına bıraktı. Timur'un Anadolu'dan çekilmesinden sonra Yıldırım Bayezid'in 4 oğlu arasında baslayan ve 11 yıl süren taht kavgası dönemine Osmanlı Tarihinde FETRET DEVRİ denir.

I.MEHMET (ÇELEBİ MEHMET) DÖNEMİ (1413-1421)
Kardesleri Süleyman, İsa ve Musa Çelebiyle giristiği taht kavgasından basarıyla çıktı. Devleti kardesleriyle paylasma fikrine katılmadı. Böylece Osmanlı Devletini parçalanma ve yıkılmakdan kurtardı. Bu nedenle Çelebi Mehmet devletin 2. KURUCUSU sayılır.

* Çelebi Mehmet Devri Önemli Olayları:
1)Eflak Osmanlılara yeniden bağlandı.
2)Venediklilerle İLK DENİZ SAVASI yapıldı.(1416) (Ancak bu savası Venedikliler kazandı.)
3)Anadolu Türk birliğini yeniden sağlamaya çalıstı. ( Aydın ve Saruhan beyliklerini ortadan kaldırdı. Candar ve Mentese beylikleri Osmanlılara bağlandı. Karamanoğullarıyla savastı.)
4)Seyh Bedreddin ve Mustafa Çelebi isyanlarını bastırdı.

* Şeyh Bedreddin İsyanı (1418-1420)
Osmanlı devletinde kazaskerliğe kadar yükselmis olan Seyh Bedreddin mülkiyetin ortak olduğu seklinde fikirlerle ve İslam'a aykırı düsüncelerle etrafına çok sayıda mürid topladı. Fetret döneminin olusturduğu siyasi ve ekonomik bozukluklardan yararlanarak ayaklandı, sonunda yakalanarak idam edildi.
NOT: Seyh Bedreddin İsyanı devletin gücünü sarsan, Anadolu Selçuklu Devleti
döneminde meydana gelen BABA İSHAK isyanına benzer.

* Mustafa Çelebi İsyanı (Düzmece Mustafa)
Timur Ankara savasından sonra Yıldırım Bayezıt'ın oğlu sehzade Mustafa Çelebiyi rehin alarak yanında Semerkant'a götürmüstü. Timur'un ölümüyle serbest kalarak Anadolu'ya gelen Mustafa'nın gerçek Mustafa olup olmadığı bilinmediğinden "Düzmece Mustafa" da denilmistir. Mustafa Çelebi, kardesi Mehmet Çelebi'ye karsı taht kavgasına girmis, ancak yenilerek Bizans'a sığınmıstır. Çelebi Mehmet Mustafa'nın gözaltında tutularak kontrol edilmesi için Bizans'la anlasmıstır.

II.MURAT DÖNEMİ (1421-1451)

II. Murat önce Bizans tarafından serbest bırakılan amcası Çelebi Mustafa( Düzmec Mustafa) isyanını bastırmıs, Mustafa'yı ortadan kaldırdı. Sonra Mustafa'yı serbest bırakarak destekleyen Bizans'ı kusattı. Ancak bu defa da Bizans ve Karamanoğullarının kıskırması sonucu ayaklanan Kardesi Sehzade Mustafa ile
uğrasmak zorunda kaldı.

* Balkanlar'daki Önemli Olaylar:

* Edirne-Segedin Antlaşması (1444):
Macar, Sırp, Bosna ve Eflak kuvvetlerinin olusturduğu Haçlı ittifakına karsı Osmanlı kuvvetleri basarısız olunca, bu antlasma imzalanmıstır. Osmanlıların bu antlasmayı imzalamak zorunda kalıslarının bir nedeni de Karamanoğullarının problem çıkarmasıdır.
Edirne-Segedin Antlasmasına göre:
a)İki taraf 10 yıl savasmayacak,
b)Tuna Nehri iki taraf arasında sınır olacaktı.
NOT: Bu antlasmadan sonra II.Murat yrini 12 yasındaki oğlu II.Mehmet'e (Fatih) bıraktı.

* Varna Savaşı (1444):
Sebep: II. Mehmet'in küçük yasta tahta geçmelesini fırsat bilen Haçlıların Edirne- Segedin Antlasmasını bozmaları.
Sonuç: II. Murat tekrar tahta geçerek Haçlı ordusunu Varna'da yendi.

* II. Kosova Savaşı (1448):
Osmanlıları Avrupa topraklarından atmak için Macarlar'ın öncülüğünde hazırlanan Avrupa Devletlerinin kuvvetlerinden olusan Haçlı ordusu ağır bir yenilgiye uğradı.
Önemi:
a)Balkanlardaki Osmanlı egemenliği kesinlik kazandı.
b)Hırıstiyan Avrupa Türklere karsı bir daha Haçlı seferine girisemeyerek, savunmaya çekildi.
c)İstanbul'un fethi kolaylastı. (Fatih'in kusatmasında Bizans, Avrupadan beklediği yardımı bulamadı.)