YUMUŞAMA DÖNEMİ(ULUSLARARASI POLİTİKA)

Yumuşama, farklı ekonomik ve toplumsal sistemlere sahip ülkeler ya da ülke grupları arasında, son aşamada barış içinde bir arada yaşamayı öngören, yeterli sayıda şarta bağlanmış uzun süreli ve kapsamlı bir işbirliğine varacak, gerginliğin aşamalı ve bilinçli bir biçimde azaltılmasını öngören politikadır.

Yumuşama terimi ilk olarak Soğuk Savaş döneminde kullanılmıştır ve bloklar arasında karşılıklı “söz düellosu” vasıtasıyla savaş tehlikesinin azalmasını ve komünist ile komünist olmayan devletler arasında siyasal, ekonomik, kültürel ve teknolojik anlaşmaların sayılarındaki artışı ifade etmek için kullanılmıştır.

Yumuşama, ayrıca, soğuk savaş döneminde Doğu-Batı ilişkilerinde çatışma ve gerginliğin azaldığı tarihsel bir dönemi tanımlamak için de kullanılmaktadır. “Dönem” kavramının aksine bir “süreç” olarak düşünüldüğünde yumuşama, anlaşma ve işbirliği aşamalarından oluşan bir ilişki türü olmaktadır. (Böylece uluslararası politikada yumuşama bir siyasal amaç biçimine dönüşmektedir.)

Yumuşama son olarak, “görüşmeler çağı” denilen günümüzün temel özelliği ve çağdaş gelişmelerin doğal bir sonucu olarak da değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, “globalleşen bir dünyada uluslararası sistemin parçalarını oluşturan birimlerin, yeryüzünün neresinde olursa olsun çıkabilecek çatışmalar ve uzun süren anlaşmazlıkların global bir savaşa yol açabileceğinin bilincinde olarak daha tedbirli ve belli kurallara uygun hareket etmeleri” biçiminde tanımlanmaktadır.





Karşılıklı silahlanma yarışının özellikle nükleer silahların kısıtlanması sürecini ifade eder…
*SALT 1-SALT 2 ANT.1972. askeri sınırlamaların getirilmesi ABD-SSCB. Salt 2 Sovyetlerin Afgan işgali yüzünden başarısız olmuştur.
*ping-pong diplomasisi.1971 ABD-ÇİN sporcularının neden olduğu diplomatik yumuşama
*HELSİNKİ DEKLARASYONU. AGİK1972- 1975 AVRUPA GÜVENLİK İŞBİRLİĞİ KONF ANT güvenlik, ekonomik ve insan hakları konulu bir dizi konferanslar süreci…
*Küba buhranı 1959’da Castro’nun Küba’nın yönetimine el koymasıyla başlayan süreç ABD’ye karşı Sovyet yanlısı bir politika izlenmesiyle hızla soruna dönüşür. 1961’de Kübalı mültecilerin ABD’nin lojistik desteğiyle başlattıkları “ domuzlar körfezi” çıkarması başarısız olur. 1962’de Sovyetlerin “Küba füzeleri” sorunu büyütür sonunda Sovyetler, Türkiye’deki ABD füzelerinin kısıtlanması karşılığında Küba’daki füzelerini sökme kararını alır…
*Vietnam Savaşı: 1964-75 doğu bloğu ile ittifak kuran kuzey Vietnam ile batı bloğu özellikle ABD ile ittifak kuran güney Vietnam arasında devam eden ve ABD‘nin iç ve dış politikasını doğrudan etkileyen bir mücadeledir. ABD’ de uzun yıllar Vietnam sendromu oluşur…
*Sovyet Afgan savaşı: Afganistan’da ki iç savaşa Sovyet müdahalesidir 1979-1989...bu yüzden 1980 MOSKOVA olimpiyatları boykot edilmiştir.
*Bağlantısızlar hareketi; Bandung konferansı ile 1955’te Hindistan, Yugoslavya ve Mısır’ın öncülüğünde gerçekleşmiştir.
*1961’de Belgrat konferansı ile bağlantısızlar tekrar bir araya gelmiştir…
*Mekik diplomasisi 1979’da Mısır’la İsrail arasında diplomatik görüşmeler için sıklıkla kullanılmıştır
*Arap İsrail savaşları; 1948’de İsrail’in kurulmasıyla birlikte bölge Arap ülkeleriyle başlayan savaşlar sürecini ifade eder 1.Arap-İsrail Savaşı 1948 İsrail topraklarını genişletti
Süveyş krizi:1956’da İsrail’de içinde bulunduğu bazı Arap ülkeleri ve Fransa’nın kanalın millileştirilmesi ile mısıra karşı gerçekleştirmiştir. Sovyet Rusya’nın Mısır’ı desteklemesi ile müttefikler geri adım atmıştır.
1967 Altı Gün Savaşı: (Mısır, Ürdün ve Mısır arasında) İsrail’in kesin üstünlüğü ile bitmiştir. (Topraklarını 4 katına çıkarmıştır.)
1973 Yom Kippur (Ramazan) Savaşı: Mısır ve Suriye’nin öncülüğünde başlayan savaş özellikle İsrail’in kutsal gününe denk getirilmiştir. Savaşın sonucunda taraflar büyük kayıplara uğradılar ve ortaya çıkan petrol ambargosu başka bir krizi başlatmıştır.
Lübnan sorunu İsrail savaşları sonucunda birçok Filistinlilerin Lübnan’a göç etmek zorunda kalmıştır. Bu durum Lübnan’da olayları tetiklemiştir. Sonuçta Müslüman Hıristiyan çatışması başlamıştır.1975…1991’de iç savaş sona ermiş ve çok büyük kayıplar yaşanmıştır.
*Camp David Anlaşmaları: 1978 Filistin sorunu ile ilgili Mısır ve İsrail arasında yapılan görüşmeler sonucunda imzalanmıştır. Bu yüzden Menahem Begin ve Enver Sedat, 1978 yılı Nobel Barış Ödülünü birlikte aldılar.
*İslam konferansı örgütü İKÖ: Avustralyalı bir Hıristiyan’ın 21 Ağustos 1969 tarihinde Mescidi-i Aksa’yı kundaklama teşebbüsünden sonra kurulmuştur. 20 Ekim 1975 tarihinde İslam Kalkınma Bankası'nın kuruluş planı onaylandı. 2005’ten bu yana Genel sekterlik görevini Ekmeleddin İhsanoğlu yürütmektedir.
*OPEC 1960 (Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü) Venezuela’nın teklifiyle kurulmuştur.
*İran Irak savaşı:1980-1988 Irak'ın zaferleri ile başlayan savaş, İran'ın direnmesiyle yıpratma savaşına dönüşmüş ve galibi olmadan sona ermiştir. İki ülke arasındaki barış, ancak Irak’ın Kuveyt’i 1990 Ağustos’unda işgali ve ABD ile savaşa girme korkusuyla İran’dan aldığı toprakları iade etmesiyle gerçekleşti. Şattülarap sorunu: Fırat ve Dicle nehirlerinin Basra Körfezi'nden denize dökülmeden önce birleştikleri yerdir. Uzunluğu 200 km. yakındır. Şattülarap suyolunun kime ait olduğu meselesi İran-Irak Savaşı'nın nedeni olarak gösterilmiştir. Suyolunun önemi, yakıt tankerlerinin karadan 30 kilometre kadar içeri girmesine imkân sağlamasından kaynaklanır. Halepçe katliamı İran-Irak Savaşı esnasında, Saddam Hüseyin'in, 1986-1988'de Irak'ın kuzeyinde Kürtlere karşı düzenlettiği El-Enfal Harekâtı adlı isyanı bastırma operasyonunun bir parçasıdır.10.000’den fazla insan acı çekerek kimyasal silahlarla öldürülmüştür.(KİS) “kitle imha silahları”
Uzay yarışı: ilk uzay aracını “sputnik”1957’de SSCB geliştirmiştir.1958’de ABD NASA’yı kurmuştur. SSCB 1961’de yuri gagarin adlı astronotu ilk kez uzaya göndermeyi başarmıştır. 1969’da da ABD Neil Alden Armstrong’u aya indirmeyi başarmıştır. Sonuç olarak bu gelişmeler zamanla “uzay hukuku” adıyla yeni bir anlayışı ortaya çıkarmıştır.
* Kıbrıs sorunu: 1960’da “garantörlük anlaşması doğrultusunda kurulan (Londra antlaşması) Kıbrıs cumhuriyeti bir süre sonra Türkleri dışlamaya başlayınca yönetimden ayrılan Türkler başlarının çaresine bakmaya başlamışlardır. “EOKA ve ENOSİSE karşı Türk mukavemet teşkilatları kurulmuştur. ( Erenköy faciası 1964 – kanlı Noel 1963)”1964’de olaylar katliama dönüşünce yapılmak istenen askeri harekât JOHNSON mektubu ile önlenmiştir.(ABD başkanının Türkiye’yi tehdit eden mektubu) nihayet Temmuz-ağustos 1974 tarihinde “barış harekâtı düzenlenmiş sonunda KTFD 1975 kurulmuştur. 1983’te de KKTC kurulmuştur. Zürih anlaşması ile 1959’daki çalışmalar çözüme ışık aramaya çalışmış ama başarılı olamamıştır. Akritas planı 1963 enosisi destekleyen plan “Kıbrıs’ı Yunanistan’a bağlamak isteyen plan” *Kofi Annan planı: Kıbrıs Adası'nda yaşayan ve 1963'den bugüne iki toplumlu ve iki kesimli Türk ve Rumları tek devlet bünyesinde birleştirmek amacıyla dönemin Birleşmiş Milletler genel sekreteri Kofi Annan tarafından hazırlanan plandır …Rumların kabul etmemesi yüzünden yaşama geçirilememiştir.