İslamiyet Öncesi Türk Devletlerinde Kültür Medeniyet- ordu- din inanış-hukuk

ORDU
İlk düzenli,disiplinli,onlu sisteme dayanan Türk ordusunu, Asya Hun hükümdarı Mete kurdu. Bugün Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihi olarak, Mete’nin taht’a çıkış tarihi olan MÖ.209 yılı kabul edilir.
Türk Ordusunun Özellikleri:
 Türk ordusu, ücretli askerlerden oluşmazdı.
 Türk ordusu, daimi idi. Her Türk asker sayılırdı.
 Askerlik meslek değil, bir yaşam biçimidir. Ordu- Millet kavramı vardır.
 Türk Ordusu, atlı ( süvari) askerlerden oluşurdu.
 Ordu, onlu sisteme göre teşkilatlanmıştı. En büyük 10.000 kişi= Tümen
 Turan taktiğini ( Kurt Kapanı ) kullanmışlardır.
 Silahları, ok ve yay idi.
10’lu sistem sayesinde Türk Ordusu, rahat ve hızlı hareket edebiliyor ve ani baskınlarda bulunabiliyordu.
10’lu sistem; çeşitli ve çok sayıda boylara bağlı askerleri, onbaşıdan başlayarak en üst rütbedeki subayına kadar tüm orduyu belirli bir kumanda zincirine bağlıyabiliyordu.
Savaş Taktikleri:
• Keşif Seferleri
• Yıpratma savaşları
• Ani baskınlar
• Pusu kurma
• Turan Taktiği ya da Kurt Kapanı:Savaş alanında merkezdeki kuvvetler yenilmiş gibi görünür, geri çekilir ve pusu kurulan yere kadar düşman çekilirdi. Pusu yerine gelince düşman çembere alınarak imha edilirdi.
DİN VE İNANIŞ:
İslamiyet Öncesi Türk topluluklarının, en yaygın dini “ GÖK- TANRI” dinidir.
Gök Tanrı İnancı;
 Tanrı, tek ve soyut bir kavramdır.
 Yalnız Türklere özgü bir dindir.
 Tanrı ( Tengri) en büyük varlık olup, “ Gök” ile “Tanrı” eş kabul edilmiştir. Tanrı birdir. Sonsuza kadar vardır. Kainatın yaratıcısı ve hakimi idi. Her hangi bir şekle sokulamazdı. O yüzden Türklerde putçuluk = Totemizm yoktur. Kağana Kut verirdi.
 Ahiret inancı, cennet- cehennem kavramları vardı.
YUĞ: Türklerde cenaze törenlerine Yuğ ( Yoğ) denirdi. Yuğ törenlerinden sonra ölülerini yakmış veya gömmüşlerdir.
Kurgan: Ölülerinin yerini belli etmek için, inşa ettikleri mezarlara denir.
Kurgan adını verdikleri mezarlarının başına , öldürdükleri insan sayısı kadar dikilen heykellere BALBAL denilir.
Türklerin Diğer İnanışları:
a) Tabiat Kuvvetlerine İnanma ( Doğa Kültü) : Tabiatta bazı gizli güçlerin varlığına inanmışlardır. Dağ,Tepe, Kaya, Vadi, Irmak, Ağaç, Orman, Deniz, Demir gibi coğrafi görünümler ve maddeler yer- su denilen birer tabiat ruhları idi. Türkler ruhları iyi kötü olmak üzere ikiye ayırmışlardır.
b) Atalar Kültü ( Ölen büyüklere saygı duyulmasıdır.): Atalarının ruhlarının kendilerini koruduğuna inanılır ve onlar için kurban kesilirdi. Atalarının mezarlarına yapılan saldırılar, savaş sebebi sayılırdı.
Türklerin Kabul Ettiği Diğer Dinler:
Hun, Göktürk,Kutluk; Gök Tanrı
Tabgaçlar; Budizm
Uygurlar; Budizm, Maniheizm
Macarlar; İlk Katolik Hıristiyan
Hazarlar; İlk Musevi topluluğu ( Hıristiyanlık, İslamiyet)
Karluk, İdil ( Volga) Bulgarları ; İslamiyet
Tuna Bulgarları, Peçenekler, Kumanlar; Ortodoks Hıristiyanlığı benimsemişlerdir.
HUKUK
İlk Türk devletlerinde,toplum hayatını düzenleyen, yazılı olmayan kurallara “TÖRE” denirdi. Töre hükümleri, değişmeyen dogmatik kurallar değildi. Töre değişen zamana göre yenilenebiliyordu. Fakat, Törenin anayasa niteliğinde değişmeyen ilkeleri de vardı.
Törenin değişmez ilkeleri; Adalet ( Könilik), İyilik- faydalılık ( uzlık), Eşitlik ( tüzlük) ve İnsanlık ( kişilik)idi.
Kağan Töreye bağlı olmak zorunda idi. Sonsuz yetkiye sahip değildi. “ İl ( devlet) gider, töre kalır.” Adliye teşkilatı ikiye ayrılırdı.
a) Yargu: Hükümdar başkanlığında yüksek devlet mahkemesidir. Siyasi suçlara bakardı.
b) Yargan: Hakimlerin yönettiği adi suçlara bakardı.